Bu aralar çok konuşulan şeylerden biri de Facebook'un (yeni adıyla Meta) insanların içinde yaşaması için oluşturduğu dijital dünya Metaverse. İnsanların bu dünyaya yatırım yapmaya başladığı düşünüldüğünde, yakında gerçekten var olan bir Metaverse'e sahip olabiliriz. Böyle bir şey gerçekleşirse bazı yeni mesleklerin ortaya çıkması kaçınılmaz olacak. Peki bunlar neler olabilir? Sorunun cevabını merak ediyorsanız içeriğimize buyurun. 👇
Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik üzerinde araştırmalar yürüten bilim insanları zaten günümüzün en iyi üniversitelerinde ve büyük teknoloji şirketlerinde çalışıyor. Ancak Metaverse'ün yavaş yavaş toplum tarafından kabul görmeye başlamasıyla birlikte elimizdeki beyin gücünden fazlasına ihtiyacımız olacağı aşikâr.
Gelecekte çok daha büyük şeyler gerçekleşecek. Bilim insanları, tüm dünyanın dijital olarak görünür ve eyleme geçirilebilir olduğu, 'her şeyin teorisi' gibi bir mantığı olan bir şey geliştirmek zorunda olacak. Oyunlar, reklamlar, fabrika kalite kontrol programları, bağlantılı sağlık sistemleri ve daha pek çok şey, bu mimari yapının üzerine inşa edilecek.
Adayların 3B hesaplamalı fotoğrafçılık, sinirsel görüntüleme, sahne rekonstrüksiyonu, hesaplamalı görüntüleme, görsel-ataletsel odometri, durum tahmini, sensör füzyonu, haritalama ve yer saptama alanlarında kullanılan bilgisayar görüşü algoritmalarını birleştiren teknolojilerle prototipler inşa etmesi ve bunları ölçekleyebilmesi gerekecek. Bu prototiplerin zamanla daha da büyüyeceğini unutmayalım.
Fikirler ucuz olsa da onları gerçekleştirmek epey pahalıdır. Metaverse çalışır hâle geldikten sonra, işlevsellikle ilgili her şeyi sanal dünyada planlama ve uygulama yeteneği çoğu şirketin en büyük önceliği olacak. Aynı şey hızla dijitalleşen yeni dünyada doğru şeyleri seçmek için de geçerli.
CEO'lar şirketlerinin Metaverse'de gelir elde etmesi için bir vizyon ve strateji belirlerken, Planlayıcılar kavram kanıtlamadan pilot uygulamaya ve sonrasında yerleştirmeye kadar bir stratejik fırsat portföyü oluşturması gerekecek. Kısacası pazar fırsatlarını belirleyecek, olurluk önerisinde bulunacak, mühendislik projelerinin yol haritalarında düzenleme yapacak ve temel ölçütleri oluşturacaklar... Çok çekici görünmediğinin farkındayız.
Metaverse yalnızca Zuckerberg'ün iradesiyle ortaya çıkacak değil elbette. Koskoca bir ekosistemin oluşturulması gerekiyor. Sensörler, merkezî işlem birimleri, grafik işlemci üniteleri, müşteri tanımlama işlemleri, veri depoları, yeşil elektrik üretimi, uç hesaplama, yasalar, sınırlamalar... Karmaşık dünyamızı dijital ortama aktarmak kolay olmayacak.
Ürünler hazır ama kullanılıp benimsenmelerinin önündeki en büyük engel, cadde ve yollarda yaygın olarak şarj istasyonlarının bulunmaması ve pil kapasitelerinin sürekli olarak artması. Benzer şekilde Metaverse'ün yalnızca yazılım ve donanımına sahip hâlde diğer her şeyin ortaya çıkmasını bekliyor olabiliriz.
Altyapı yatırımları yapmaları için hükûmetlere baskı yapacak ve ünlülerden destek almaya çalışacaklar. Odaklanmaları gereken en önemli şeylerden biri birlikte çalışılabilirlik anlayışı, yani Metaverse müşterilerinin sanal ögeleri farklı ortamlarda kullanabilmesini sağlamaktır.
Finansal kurumlar, platform üzerinde değiş tokuş edilen mal ve hizmetler için dağıtık hesap defteri teknolojisine ve akıllı sözleşmelere ihtiyaç duyacak.
İnternet herkes için güvenli bir ortam sunmazken Metaverse'ün böyle bir şeyi mümkün kılacağını düşünmek kendimizi kandırmak olur. Elbette güvenli ve kapsayıcı bir yer olması için fırsatlar sunulacaktır ama bu öylece olacak bir şey değil. Gizliliğin sağlanması, dünya içi kimlik doğrulama uygulaması, güvenli başlıklar, uygun sensörler lazım.
Bu şahıslar dijital dünyamızın güvenli olduğundan ve geçerli kısıtlayıcı güvenlik gereksinimlerinin karşılandığından emin olacak. Bunu işlevsellik ve tasarımdan ödün vermeden, bir de gelirlerde azalma yaşanmasına sebep olmadan gerçekleştirmeleri gerekiyor. İşte bu kişiler Metaverse'ün güvenlik müdürleri olacak.
Metaverse'ün işlevlerinin nasıl kullanılabileceğini ve kötüye kullanılabileceğini doğru tahmin etmeleri ve bu tahminlerden yola çıkarak güvenlik açısından kritik durumda olan bileşenleri, sistemleri ve üretim aşamalarını belirlemeleri gerekecek. Yeni, dijital bir dünyaya taşınıyor olmanın karmaşıklığı ve hareketliliği bile baş döndürmeye yetiyor...
Metaverse yalnızca kodlardan meydana gelmeyecek. Aynı zamanda sensörler, kameralar ve kulaklıklar üzerine kurulacak. Birisi çevrim içi ortamda kolunuzu sıktığında sensörler sayesinde dokunulduğunuzu hissedeceksiniz. Kameralar, canınız sıkkınken yapay zekânın sizi rahatsız etmesini önleyecek. Kulaklıklarla sanal dünyada gerçeklik hissiyatına sahip olmak için güneşin vurduğunu ve bir yaz gününde bulunduğunuzu hissedeceksiniz.
İzleme, haritalandırma ve yer saptamaya olanak sağlayan tüm bu donanımlar, pahalı, kompleks ve fiziksel dünyayla iç içe geçmiş olan tamamıyla dijital bir dünya meydana getiriyor. Metaverse'ün donanım geliştiricileri bu donanımları birleştirecek ve gittikçe karmaşıklaşacak olan Metaverse'e uyarlayacak.
Bu sektörler büyük miktarda sermayeye sahip. Bu nedenle Metaverse'ün donanımlarını her kim üretirse üretsin, sanal dünyanın yalnızca zenginlere hitap eden bir uygulama olmaması için ucuz ve güvenilir bir üretim şekli bulması gerekecek.
Deneyim ekonomisi ve oyunlaştırma kavramı hızla güçlenmeye devam ederken, genişletilmiş gerçeklik deneyiminin insanların bir şeyler öğrenip dersler çıkaracağı büyük anlatılarla dolu olmasını istemek hakkımız. Gülmek, ağlamak, öğrenmek, dijital dünyanın saçmalıklarını ve tuhaflıklarını görmek istiyoruz. Burada da devreye Metaverse anlatıcıları giriyor.
Görevlere ek olarak askerler için eğitim senaryoları, şirketler için anlatı şeklinde fark edilmesi zor pazarlama fırsatları, psikoloji seansları ve çok daha fazlasını üreterek kullanıcıların hizmetine sunacaklar.
Mimari yapı, donanım ve hikâye kısmı tamamlansa bile devasa dünyalar yaratmamız gerekecek. Bunları kodlamaktan değil, hayal etmekten bahsediyoruz. Bu rol için oyun tasarımcılarının becerilerinin çoğuna sahip olunması gerekecek.
Ayrıca kuralları ve ahlak kurallarını da göz önünde bulundurmalılar. Gerçek dünyanın tıpatıp aynısı bir dijital dünyada birilerini öldürebilir miyiz? Savaş suçu işleyebilir miyiz? Bu soruları soruyoruz ama cevaplarını bulmamıza daha çok var.
Meta'nın (eski adıyla Facebook) nasıl para kazandığını biliyoruz. Aldıkları reklamlarla tabii. Metaverse de muhtemelen benzer şekilde işleyecek. Genlerinde varsa demek ki... Eğer Instagram'daki reklamların tam size uygun ve sinir bozucu olduğunu düşünüyorsanız, hele bir de bütün bir veri kümesiyle neler yapabileceklerini düşünün. Muhtemelen gerçekten peşinize takılabilecekler.
Dijital ortamda yürüdüğünüzü ve o sırada gerçek hayatta aç olduğunuzu düşünün. Bilinçsizce dijital kafe ve restoranlara göz gezdiriyorsunuz. Birdenbire yemek reklamları önünüze çıkıyor. Başta kulağa güzel gelebilir ama bu, uzun vadede can sıkacak bir durum. Kullanıcılar, gerçekliğin içine yedirilmiş reklamları tespit etmek için gelişmiş reklam engelleyiciler arayacaktır.
Tarayıcılarımızda kullandıklarımıza benzer reklam engelleyici eklentiler geliştirilebilir olacaktır. Fazla maaş almasalar da bağışlar ve veri hazinelerine erişim sahibi olma fırsatı, bu mesleğin ortaya çıkmasını pekâlâ sağlayabilir.
Metaverse siber saldırı düzenlemek ve insanları dolandırmak için mükemmel bir yer olacaktır. Hacklenen avatarlar, NFT hırsızlığı, biyometrik veya fizyolojik veri sızıntıları, hacklenen kulaklıklar derken say say bitmez. Neredeyse sonsuz sayıda terslik yaşanabilecek şey var.
Bu yüzden gerçek zamanlı olarak saldırıları engelleyecek ve kanunlarla protokollerin Metaverse'in barındırdığı riskleri tanıyacak şekilde gözden geçirilmesini, değiştirilmesini ve hatta yeni yasaların çımasını sağlayacak siber güvenlik uzmanları lazım.
Sonuncu mesleğimiz tam olarak bir meslek olmasa da şu anda yaşadığımız dünyada ne yazık ki böyle acı bir gerçek var. Stajyerler Metaverse'ün geleceğinde büyük rol oynayacak. Zira kendileri verilere göz atar, risk sermayesini kavramaya çalışır, dünyadaki taş ve ağaçların kodlarını yazarlar. Teknoloji imparatorlukları onların emekleriyle inşa edilir. Bu fedakârlıkları saygı görmeli ve stajyerlere de ödeme yapılmalı.
insan bünyesi bu radyosyona ne kadar dayanacak özellikle gözler ortalama masabaşı elemanı bile 10 yılda gözler gidiyor sağlık açısından bir araştırma var mı ?
herhangi bir hikaye bazlı ya da çevrimiçi oyun geliştirmekle alakalı her şey yani? Malum bunlar da birer "metaverse" ve bu sektör zaten aslında on yıllardır var ya hani?