Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler bu yıl da hız kesmeden devam etti. Farklı gezegenler hakkındaki yeni bilgilerden, deneysel sonuçlara, birçok alanda ilerlemeler yaşandı. 2022 senesinin en ilginç bilimsel gelişmelerini sizler için listeledik. Buyurun...👇
Sputnik Planitia'nın güneybatısındaki bir bölgeye bakan araştırmacılar, Plüton'un yüzeyine malzeme püskürten volkanik aktivite ile açıklanabilecek bir çok kubbe benzeri yapı buldular. İlginç olan durum bu volkanların buz gibi soğuk olması. Güneş sisteminin kenarına daha yakın bir yerde bulunan Plüton, tamamen farklı türde bir tektonik aktiviteye ev sahipliği yapıyor. Plüton'da buz volkanlarının var olabilmesi için, gezegenin içinden gelen ısının buzları eritmesi ve onları yüzeye itmesi gerekir, Bu da Plüton'un jeolojik olarak canlı olduğunun bir göstergesi.
T-rex büyük ihtimalle şimdiye kadar var olan en ünlü dinozor. Ancak vahşi olsa da, küçük kolları devasa bir bedenle çelişiyor gibi gözüküyordu. Bilim insanları, T- rex'in kollarının küçük olma nedenini bulmak için onlarca yıl harcadı ve hiçbir zaman kabul edilebilir bir cevap bulamadı. Ancak yakın tarihli yayınlanan bir makale, T-rex gruplarının, bazı modern sürüngenlerden farklı olarak ortak beslenmeye katıldığına dair kanıtlar buldu. Kolları kasıtlı veya kasıtsız başka bir rex'in çenesinin hedefi olabileceği için, zamanla, bir akran tarafından ısırılma riskinden dolayı küçülmeye başladı. T-rex'in kolları küçüldü çünkü bunun evrimsel bir avantajı vardı.
Gökbilimciler böyle bir sürece ilk kez tanıklık ediyorlar. Oluşumu gözlemlenen bu gezegen Jüpiter'den dokuz kat daha büyük. Gezegenin sadece 2 milyon yaşında olduğu tahmin ediliyor. Bilim insanları bu keşfin, Jüpiter ve Satürn gibi çok büyük gaz devlerine dair anlayışımızı değiştirebileceğini dile getiriyor.
Triceratops fosil kalıntıları, başlarında paleontologların ilgisini çeken fenestra adı verilen deliklere sahip. Bu deliklerin nedeni bilim insanları tarafından araştırılıyordu. Scientific Reports dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, tepesinin sağ tarafında anahtar deliği şeklinde bir fenestraya sahip olan Big John olarak bilinen bir triceratops'un kalıntılarını yakından inceledi. Fenestranın analizi, deliğin iyileşme sürecinde olan bir yaralanmanın sonucu olduğunu ve yeni kemik büyümesini ortaya çıkardı. Bilim insanları fikri test etmek için, triceratops boynuzu modeli yaptılar ve yaralanmayı yeniden yarattılar. Deliğin büyüklüğünün ve şeklinin, arkadan yapılan bir saldırıdan kaynaklı olabileceği bulundu.
NASA'nın keşif yapmak için kullandığı araç Perseverance' nın kaydettiği sesleri inceleyen bilim insanları gezegende iki farklı ses hızının olduğunu buldu. Dünya'da sesin hızı saniyede 340 metre iken, Mars'ta düşük frekanslı dalgalar saniyede 240 metre, yüksek frekanslı sesler ize saniyede 250 metre.
Leicester Üniversitesi'ndeki gökbilimciler ısınmak yerine, gezegenin aslında yaklaşık 8 santigrat derece soğuduğunu gözlemledi. Ayrıca, güney kutbunun 11 santigrat derecelik bir sıcaklık artışına uğradığı gözlendi. Henüz, Neptün'ün sıcaklıklarının neden beklentilerimizi karşılamadığı belli değil. Bilim insanları gezegen yeni bir mevsime girerken, orada meydana gelen garip çevresel fenomenleri çözme umuduyla gözlemlemeye devam ediyor.
2003'te araştırmacılar, insan genomunun dizilimini açıklamışlardı ancak yaklaşık yüzde 8'i tam olarak çözülememişti. Bunun nedeninin haritaya işlenmesi zor olan ve yüksek düzeyde kendini tekrarlayan DNA parçacıklarıydı. Tamamlanan gen haritasının, eskisinde yer almayan proteinleri kodlayan 104 gen dahil olmak üzere 3 bin 604 yeni gen içerdiği belirtildi. Gen haritasının tamamlanması yaşlanma ve kanser gibi birçok hastalığın nedenlerinden olan genetik çeşitlilik ve mutasyonla ilgili detayların anlaşılmasını sağlayacak.
Manyetik balçıktan üretilen robot uzaktan kontrol edilebiliyor. Robot, ileride beyindeki, sindirim ve solunum sistemlerindeki tıkanıklıkları gidermek için kullanılabilir. Robot üzerinde araştırmacılar hala çalışıyor ve henüz klinik uygulamalar için hazır olmadığı söyleniyor.
Papua Yeni Gine kıyılarına yakın bir noktaya meteor düştü. Bu meteorun hızı ölçüldüğünde Güneş Sistemi'nin dışından olduğu anlaşıldı. Bu da meteorun 2017 senesinde keşfedilen Oumuamua isimli meteordan sonra ikinci yıldızlararası nesne olduğunu gösteriyor. Düşen bu nesnenin incelenmesi yıldızlararası uzay hakkında birçok bilgi sağlayabilir.
Perseverance Mars'a gönderildiğinde, birincil görev hedeflerinden biri Mars'taki eski yaşamın kanıtlarını aramaktı. NASA tarafından açıklandığı gibi, Jezero Krateri'ne özellikle gönderildi. Perseverance, Jezero Krateri'ne indiğinden beri geçmişte su barındırdığına inanılan eski bir nehir deltasının kalıntıları olan Jezero Deltası'na doğru dolambaçlı bir yol izledi ve sonunda oraya ulaşmayı başardı. NASA'ya göre, suyun bölgeye aktığına, deltayı oluşturduğuna dair kanıtlar var. Mars'ta yaşam varsa, buranın onu bulmak için en iyi bölge olduğu düşünülüyor. NASA krater tabanından 40 metreye tırmanmak için en iyi rotayı arıyor. Perseverance, Dünya'ya nihai dönüş için kaya örneği çekirdekleri toplamaya devam edecek.
2 Nisan 2022'de gerçekleşen tutulma 40 saniye sürdü. Mars'ın doğal uydusu Phobos'un Güneş ve Mars arasına girdiği anların görüntüleri kayıt altına alındı.
Bilim insanları bu birleşmeyi, büyük kütleli nesnelerin yerçekimsel olarak nasıl etkileşime girdiğini daha iyi anlamanın bir yolu olarak görüyor.
NASA'nın Cassini uzay aracı, Encadalus'un kabuğunun altında su olduğunu keşfetti. Uydunun altındaki suların yaşam için neredeyse tüm temel gereksinimleri içerdiği araştırmacılar tarafında bulundu.
Bilim insanları, farelerden alınan gelişmemiş kök hücreleriyle, iki farklı kök hücre türünü birleştirdi. Çalışmayla, hastalıkların arkasındaki mekanizmaları incelemek için çok sayıda hayvanın denek olarak kullanılmasına ihtiyaç kalmamasının amaçlandığını vurgulandı.
ABD Ulusal Bilim Vakfı'na bağlı bir araştırma merkezi olan NOIRLab tarafından işletilen Uluslararası Gemini Gözlemevi'ni kullanan gökbilimciler, Dünya'ya en yakın mesafede bulunan kara deliği keşfettiler. Samanyolu'nda hareketsiz yıldız kütleli bir kara delik ilk kez tespit edildi. Dünya'ya 1600 ışık yılı uzaklıktaki kara delik, ikili sistemlerin evrimi konusundaki bilgilerimizi ilerletmek için araştırma hedefi sunuyor.
Çin'in doğusundaki Yunnan Eyaleti'nde 250 hayvana ait iyi korunmuş fosil kalıntıları bilim insanları tarafından bulundu. Bulunan fosillerin günümüzde yaşayan hayvanların 500 milyon yıl önceki ataları olduğu söyleniyor. Fosiller arasında, eklem bacaklı hayvanlar, solucanlar, omurgalı hayvanların ataları bulunuyor.
Nottingham Üniversitesi'nden bitki bilimcileri, hormon hareketinin su akışlarıyla nasıl bağlantılı olduğunu gösteren 'Hidro-Sinyalleme' adını verdikleri yeni bir su algılama mekanizması keşfetti. Araştırmacılar, bitki köklerinin su alımını en üst düzeye çıkarmak için şekillerini nasıl değiştirdiklerini ve suyla temaslarını kaybettiklerinde dallanmayı durdurduklarını buldu. Suya kavuştuklarında büyümeye devam ederek en kuru koşullarda bile hayatta kalabilmeyi başarıyorlar.
NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, gezegenin halkalarının 30 yılı aşkın bir süredir en net görüntüsünü yakaladı. Fotoğrafta gezegenin 14 uydusundan 7'si gözüküyor. Bilim insanları bu net görüntünün Neptün hakkında bilinmeyenlere ışık tutmasını umuyor.
Araştırmacılara göre, büyük bir sazan balığının kalıntıları, tarih öncesi insan tarafından 780.000 yıl önce pişirmenin en erken belirtilerini işaret ediyor. Bu veriler, mevcut verilerden yaklaşık 600.000 yıl öncesine dayanıyor. Şimdiye kadar, en erken yemek pişirme kanıtı yaklaşık 170.000 yıl öncesini gösteriyordu. İlk insanın yemek pişirmek için ateşi ne zaman kullanmaya başladığı sorusu, yüzyılı aşkın bir süredir birçok bilimsel tartışmanın konusu oldu. Bu bulgular konuya yeni bir ışık tuttu.
NASA'nın dünyanın en güçlü roketi olan Uzay Fırlatma Sistemi'nin başarılı bir şekilde fırlatılmasının ardından, ajansın Orion uzay aracı, Artemis programının bir parçası olarak Ay'a doğru yola çıktı. Artemis, Orion'un Ay'ın yaklaşık 40.000 mil ötesine gitmesi ve 25.5 gün içinde Dünya'ya dönmesi planlanan görevin ilk basamağı. Artemis I olarak bilinen görev, NASA'nın insanlığın yararına araştırma yaptığı Ay'dan Mars'a keşif yaklaşımının kritik bir parçası. Artemis II görevi için astronotları göndermeden önce önemli bir aşama.
İnsanlar ve insan olmayan primatlar arasındaki fiziksel farklılıklar oldukça belirgin olsa da, yeni bir çalışma beyinlerinin dikkate değer ölçüde benzer olabileceğini ortaya koyuyor. İnsan beynini farklı kılan moleküler farklılıkları anlamak, araştırmacıların beynin gelişimindeki aksaklıkları incelemesine yardımcı olabilir. Yakın zamanda Science dergisinde Wisconsin-Madison Üniversitesi nörobilim profesörü Andre Sousa'nın da aralarında bulunduğu bir ekip tarafından yayınlanan yeni bir çalışma, prefrontal korteksteki hücrelerin farklılıklarını ve benzerliklerini araştırıyor. İnsanlar ve şempanzeler, rhesus makakları, marmosetler gibi insan olmayan primatlar arasındaki hücresel farklılıklar, evrimlerindeki adımları ve bu farklılıkların insanlarda görülen otizm ve zihinsel engeller gibi bozuklukların nasıl ortaya çıktığını aydınlatabilir.
Teşekkürler. Ivır zıvır bir yığın paylaşım içinde bu ilaç gibi geldi.
Allah razı olsun performans ödevim vardı sonunda bu kadar çok metin içeren bir kaynak buldum