2001 Ekonomik Krizi Neden Oldu? 2001 Krizinden Bugünün Ekonomik Krizine Benzerlikler ve Farklılıklar

Türkiye ekonomisini sarsan, siyaset iklimini bir daha geri dönüşümü olmayacak şekilde değiştiren 2001 ekonomik krizinin bugün yıldönümü.  19 Şubat 2001'deki MGK toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan 'Anayasa kitapçığı fırlatma' kavgasıyla körüklenen ekonomik kriz, Türkiye’nin yıllardır karşılaştığı siyasi ve ekonomik sorunların bir sonucu olarak yıkıcı etkilerle vuku buldu.

2001 krizinin üzerinden 23 sene geçerken Türkiye yeni bir ekonomik krizle boğuşuyor. Peki son yıllarda yaşadığımız ekonomik krizle 2001 krizinin benzer özellikleri ve çıkarılması gereken dersler neler?

Tarih 21 Şubat 2001’i gösterdiğinde Türkiye yıllardır yaşadığı siyasi ve ekonomik sorunların yıkıcı etkisiyle karşılaştı.

2001 ekonomik krizinin başlangıcı için 1990’lı yıllara gitmek gerekiyor. Çok yüksek enflasyonla boğuşan ülkede iç borç seviyesi, kamu açıklarının Merkez Bankası kaynaklarıyla finanse edilmesi, bankacılık sisteminin siyasallaştırılması ve batık bankaların sorumluluklarının devlete yüklenmesi, mali duruma dair yapısal reformların yapmaması krize zemin hazırlayan nedenlerden oldu.

Ekonomik krizin patlak verdiği günün ertesi 22 Şubat’ta gecelik faizler Cumhuriyet tarihinin en yüksek düzeyine fırladı.

Gecelik faiz Merkez Bankası interbank piyasasında yüzde 6.200'e, repo piyasasında ise yüzde 7.500'e çıktı. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan Anayasa kitapçığı fırlatma olayı krizin fitilini ateşledi.

Tarihi kavgayı bu içeriğimizde anlattık 👇

2001 Ekonomik Krizini Alevlendiren Tarihi Kavga: Ahmet Necdet Sezer Bülent Ecevit'e Anayasa Kitapçığı Fırlattı

Ekonomik kriz gazete manşetlerinde böyle yer buldu 👇

Hürriyet: İşte Kavga İşte Fatura / 20 Şubat 2001

21 Şubat 2001 Cuma / Yeni Şafak 👇

20 Şubat 2001 / Milliyet 👇

23 Şubat Cuma / Posta 👇

1990-2002 yılları arasındaki hükümetlerin ömrü 1 yıl sürdü.

90'lı yıllardan 2002 yılına kadar Türkiye'de siyasi istikrarsızlık hâkimdi. Bu dönemde Türkiye'de 6 farklı başbakan tarafından 11 hükümet kuruldu. Hükümetlerin ömrü ise en fazla 1 sene sürdü. Bu durum, hiç şüphesiz, karar alıcıların etkili bir ekonomi politikası yürütememesinin nedenlerinden biri oldu.

2001 ekonomik kriz, AKP’ye iktidarın yolunu açtı.

Uzun yıllar ekonomik krizle boğuşan ve lider eksikliği yaşayan Türkiye’de tüm bu yaşananlar 14 Ağustos 2001’de kurulan AKP’nin 23 yıllık iktidarının önünü açtı. 

Parçalanmış muhalefet, kısa ömürlü iktidarların ardından 3 Kasım 2002 tarihinde düzenlenen genel seçimlerde AKP, tek başına iktidar oldu. 

2001 ekonomik krizinin kazananı 23 senedir iktidarda olan AKP oldu.

4 Kasım 2002 tarihli Vatan gazetesinin manşetlerinde AKP’nin seçimi kazanması “Sandıktan Öfke Çıktı” başlığıyla yer buldu 👇

Haberde “Yoksulluk, yolsuzluk, adaletsizlik ve televizyonlardaki magazin çılgınlığı AKP’yi tek başına iktidara getirdi” ifadeleri yer aldı.

2001 ekonomik krizinin kısacık bir hatırlatmasını yaptıktan sonra günümüze dönelim. Peki günümüz ekonomik krizi ile 2001 krizinin benzerlikleri neler?

Bugünkü ekonomik tablo 2001’den farklı dinamiklere sahip elbette. Ancak benzerlikler de yer alıyor:

  • 2021 sonrası yaşanan kur şokları ve enflasyon yükselişi, 2001’deki gibi fiyat istikrarını bozdu.

  • 2001 sonrası bağımsızlaşan MB, günümüzde siyasi baskı altında.

  • 2001’de kamu borçları öne çıkarken, bugün özel sektör ve hanehalkı da yüksek döviz borcuna sahip.

  • 2001’de faizler hızla artırılarak kriz yönetilmişti, günümüzde ise uzun süre düşük tutulup sonra sert artırılmak zorunda kalındı.

2001 ekonomik krizi ve günümüzde yaşanan ekonomik kriz arasında farklılıklar neler?

🔴2001 Krizi Nedeni: Sabit kur rejimi çöktü, sert devalüasyon oldu.

🔴2024-2025 Ekonomisi: Serbest kurda dalgalanmalar, yüksek oynaklık.

🔴2001 Krizi Nedeni: 2001’de %70’e dayandı, ancak hızla düşürüldü.

🔴2024-2025 Ekonomisi: 2022 sonrası yüksek enflasyon, kalıcılaşma riski.

🔴2001 Krizi Nedeni: 2001 sonrası faizler hızla yükseltildi ve etkili oldu.

🔴2024-2025 Ekonomisi: Uzun süre düşük faiz tutuldu, sonradan artırıldı.

🔴2001 Krizi Nedeni: Büyük kriz yaşandı, bankalar battı.

🔴2024-2025 Ekonomisi: Günümüzde daha sağlam, ancak kredi riskleri arttı. 

🔴2001 Krizi Nedeni: Koalisyon hükümeti ve istikrarsızlık.

🔴2024-2025 Ekonomisi: Başkanlık sistemi ama ekonomik güven eksikliği.

Yıllar farklı, politikalar farklı ama risk aynı.

2001 krizi, bankacılık ve kamu maliyesi temelli bir çöküşken günümüzde yüksek enflasyon, kur istikrarsızlığı ve dış borç riski öne çıkan etmenler. 2001’de IMF ile hızlı bir reform süreci başlamıştı, ancak bugün dış destekli bir ekonomik program yok ve belirsizlik fazla.

Günümüzde ekonomi daha büyük ve çeşitlenmiş olsa da enflasyonun kalıcılaşması ve güven kaybı büyük risk oluşturuyor.

2001’de alınan önlemlerle ekonomi 2002-2003’te hızla toparlanmıştı. Günümüzde de etkili ve doğru ekonomi politikaları uygulanmazsa kriz sarmalı derinleşme riskiyle karşı karşıya.

Bu içerikler de ilginizi çekebilir:

Özgür Demirtaş “Bu Tuzaklardan Kaçın” Diyerek Uyardı: Yatırım Yaparken Sıkça Yapılan 8 Hata
Mahfi Eğilmez Türkiye’de Sorunların Neden Çözülemediğini Tek Cümleyle Özetledi
AK Parti Kabinesinde Hangi İsimler Değişecek? Yapay Zeka Olası Senaryoları Tek Tek Açıkladı
İçeriğin Devamı İçin Tıklayın

Popüler İçerikler

TasteAtlas Açıkladı: Türkiye'nin En Kötü Yemeği Belli Oldu!
Mustafa Destici'nin "İşe Alırken Evlilere Öncelik Verilsin" Önerisine Gelen İronik Yorumlar
Oyuncu Erdem Yener'in "Kadınları Erkekleştirmeyin" Çıkışı Sosyal Medyada Tepki Çekti!
YORUMLAR
21.02.2025

her şey misliyle daha kötü haldeyken bu insanlar nasıl olur da hâlâ savunur akıl alır gibi değil...efsunlu büyülü biseyler olmuş bunlara başka bişey aklıma gelmiyor 😁

21.02.2025

Korku, siyasi fanatizm, menfaat, iktidar değişince el değişecek olan para akışı vs insanlar çok ağır yargılanacaklar. Bunun farkındalar solcuların bile üstünü kapatıp affettiği şeyleri sanki kendileri haklıymış gibi geri açtılar. İnsanlar dünyayı allahın adeleti ile yargılanacaklarını sanıyor bilmiyorduk deyince kurtulacaklarını sanıyorlar. Dünyada yargılama öyle olmuyor yasaları bildiğin var sayılarak yargılanıyorsun. Bilmiyorsan yapmasaydın yaparken hiç bilmiyor gibi durmuyordun hakkında tek fikrin olmayan şeyle ilgili siz bilmiyorsunuz cahildiniz diyordun der geçer insanoğlu. Bu nesil aşırı yanlış şeyler yaptı hem sayıca hem derinlik olarak biz hata yaptık deme lüksleri kalmadı. Bir kaç kişiyi önden saldılar ağır şeyler yapmamış insanlar itiraf edince halk saldırmaya öl falan demeye başlayınca daha ağır şeyler yapanlar geri çekildi. Halk bu kadar nefret duymasa belki daha fazla halk akpden vazgeçebilirdi.

21.02.2025

AKP'yi tek başına iktidara getiren şeylerle tek başına iktidarda tutan şeylerin aynı olması toplumsal iki yüzlülüğü ve ahlâkî çöküntüyü bir kez daha kanıtlar nitelikte.

21.02.2025

2001de 15 yaşındaydım, öyle zengin bir aile falan değildik ama bugünki gibi hissetmemiştik krizi. et alırken düşünmüyorduk, yeni ayakkabı lazım olduğunda bu ay almayalım demiyorduk. bugünki kriz 2001 le karşılaştırılamaz bile.

28.02.2025

ben ikna oldum.halbuki 2002 yazındaki rüyamda,çırağımla zaman geçsin diye pencere kenarına oturmuş 1 gidiş gelişli d100 den saatte kaç otobüs geçtiğini sayıyorduk.arada bedford kamyonla şahsi araç geçtiği de oluyordu onlara yıldız atıyorduk.6 ay sonra da makinaları,dolar bazlı aldığım keresteyi ve hazıra ürettiğim kapıları yarı fiyatına satıp işyerini kapattığımı görmüştüm. Geçen gün navigasyon 12 km lik yolu 44 dakikada gidebileceğimi söylediği 2.3 m aracımda,serbest çalışarak aylık 120-150 bin arası kazanan kapı montajcım ile,20 bin tl ye bilet bulamadığımız maçı,bira çerez eşliğinde 15.270 tl ye izlemeye giderken ekonomik krizden,yollardaki aşırı tır ve kamyon yoğunluğunun sebebinin kötü trafik yönetiminden falan konuşup gerçeklere döndüğümüzü hatırladım. ne güzel günlerdi be.akşam evde sümerbank kumaşı tanıtan örtmenimin ertesi gün sınıfta bana aldırdığı tebeşiri yüzümüze atmasının verdiği haz bile ayrı güzeldi.

SEN DE YORUMUNU PAYLAŞ