Mevcut 4+4+4 sistemi (ilkokul, ortaokul, lise olarak üç basamaklı 12 yıl) yeniden ele alınıyor. Özellikle sistemin son 4 yılı, yani lise kademesi, yeni bir modele dönüştürülmek isteniyor. Gündemdeki en güçlü alternatif model “2+2 modeli” olarak öne çıkıyor.
İlk iki yıl (9. ve 10. sınıflar): Zorunlu olacak.
Son iki yıl (11. ve 12. sınıflar): İsteğe bağlı olacak.
Öğrenciler bu dönemde farklı modellere (örneğin mesleki yönelim, açık lise, erken yükseköğretim geçişi) yönelebilecek.
Bu yapı, zorunlu eğitim süresinin 12 yıldan 10 yıla düşmesi anlamına geliyor.
Siyasi ve Yönetsel Arka Plan
Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, modelin sunumunu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yapacak.
Konu aylardır sendikalar ve eğitim uzmanları arasında tartışılıyor.
Kabinedeki sunum sonrası parlamentoya bir yasa taslağı sunulacak.
Planlandığı gibi ilerlerse model, önümüzdeki eğitim-öğretim yılında uygulamaya geçebilir.
1. Zorunlu Eğitimin Kısalması
Bu model, Türkiye’de 1997’den bu yana ilk kez zorunlu eğitim süresinde geri gidiş anlamına gelebilir. 8 yıllık kesintisiz eğitimden 12 yıla çıkılmıştı; şimdi 10 yıla dönüş, eğitimde süreklilik açısından tartışmalı bir adım olarak görülüyor.
2. Erken Yönlendirme Riski
Öğrencilerin 10. sınıfta “okulu bırakma” ya da farklı bir modele geçme seçeneği olması, özellikle dezavantajlı bölgelerde erken okul terki riskini artırabilir.
3. Esneklik ve Çeşitlilik Fırsatı
Destekleyenlere göre model, öğrencilerin bireysel ilgi ve yeteneklerine göre yönelmesini kolaylaştırabilir. 11. sınıftan itibaren mesleki, sanatsal veya akademik alanlara göre özelleşmiş yollar açılabilir.
4. Yükseköğretimle İlişki
Model, üniversite öncesi hazırlık veya erken geçiş formuna dönüşebilir. Bu da meslek liseleri, açık lise ve sertifika programlarıyla entegrasyon gerektirir.
5. Ölçme-Değerlendirme ve Sınav Sistemi
11. ve 12. sınıfların isteğe bağlı hale gelmesi, YKS sisteminde köklü değişiklikleri zorunlu kılacaktır. Bu nedenle YÖK ve ÖSYM’nin de sürece aktif katılımı gerekecek.
“İsteğe bağlı” lise yılları, eğitimde eşitsizlikleri derinleştirebilir.
Zorunluluğun kalkması, çocuk işçiliği riskini artırabilir.
Erken mesleki yönlendirme, öğrencilerin gelişimsel olarak hazır olmadıkları yaşta kalıcı kararlar almalarına neden olabilir.
Müfredat uyumu, öğretmen istihdamı, uygulama takvimi gibi konularda belirsizlik sürüyor.
Sonuç
“2+2 Lise Modeli”, Türk eğitim sisteminde paradigmatik bir değişimin işareti olabilir.
Ancak şu sorular yanıt bekliyor:
Neden bu değişim yapılıyor?
Hangi bilimsel verilere dayanıyor?
Pilot uygulamalar yapıldı mı?
Bu sorular yanıtlanmadan atılacak adımlar, geçmişteki 4+4+4 geçişinde yaşanan uygulama karmaşasının tekrarlanmasına yol açabilir.