İlk sayısı 1 Aralık 1953, son sayısı ise 17 Mart 2020 olan ve çıktığı dönemde ortalığı kasıp kavurmuş bir dergi olan Playboy dergisi birçok ülke gibi Türkiye'de de benzeri yayınların ortaya çıkmasına ve gelişmesine neden olmuştur.
Çıplaklıktan siyasete, erotizmden edebiyata tarihe damga vurmuş 1980'lerin Playboyvari dergilerini derledik, iyi okumalar!
1953 yılında Hugh Marston Hefner'in kurduğu bir dergi olan playboy, erkekler için tasarlanmıştı. İçeriğinde çıplak kadın fotoğraflarının da bulunduğu bu dergi İan Flamming, Gabriel García Márquez, Malcolm X, Marlon Brando, John Lennon gibi yazar, çizer, şarkıcı siyasi ve muhalif kişilerin söyleşilerine de yer vermekteydi.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında gerek kültürde gerek toplumsal yapıda birçok köklü değişim gerçekleşmişti. Bu köklü değişimlerin yaşandığı dönemlerde ortaya çıkan ve büyük ilgi gören 'Playboy' dergisinin sevenleri kadar sevmeyenleri de vardı.
Dergide dışlanan kesimlerdeki insanlara yer verildiği ve dışlanan kişilere destek olduğu düşüncesiyle dergiye hak veren insanların yanında, kadınları objeleştirdiği, metalaştırdığı düşüncesi gibi nedenlerle ikinci dalga kadın hareketinin yaşandığı bu dönemlerde dergi, büyük bir antipatiyle de karşı karşıya kalıyordu.
Yıllar geçtikçe dergi ünlenmeye ve dünya çapında tanınmaya başlamıştı. Birçok ülkeye yayılan bu dergi Türkiye'de de yansımalarını bulmuş ve çıplaklık, erotizm içeren dergiler yayımlanmaya başlamıştı.
1980'lerde yaşanan ve yaklaşık üç yıl süren 12 Eylül darbesinin ertesinde Türkiye'nin tüketiminde ve kültüründe, insanların yaşayış biçimlerinde ve genel olarak toplumsal yapıda birçok değişim ve dönüşüm yaşanmaya başlamıştı.
Erkekçe de bu dönüşüm sıralarında ortaya çıkmış bir dergiydi. Gelişim Yayınları'nın sahibi olan Ercan Arıklı tarafından yayımlanmaya başlayan derginin kapanmasına kadar süreçteki genel yayın yönetmenliğini Hıncal Uluç üstlenmişti.
Erkekçe dergisi o dönemlerde Playboy gibi dergileri örnek alarak yayın hayatına sokulan bir dergiydi. İçinde çıplaklığın, erotizmin olmasının yanında yine bilinen kişilerle de yapılan röportajlara yer verilmekteydi.
Erkekçeyle başlayan furya, beraberinde 1978-1998 yılları arasında İstanbul'da aylık bir dergi olarak yayımlanan 'Kadınca' isimli bir derginin yayımlanmasını beraberinde getirmişti. Kadınca dergisi Türkiye'de yayımlanıp popülerlik yakalayan ilk feminist dergi olmuştu.
O günlerde Türk yayınında çok fazla yeri olmayan kadına yönelik şiddet, doğum kontrol yöntemleri, kadın cinselliği, kürtaj gibi konularda yazıların olması ise bu derginin öne çıkmasını sağlamıştır.
Playmen de 'Erkekçe' gibi, Playboy dergisinden esinlenerek ortaya çıkan, erotizm ve çıplaklığın yanı sıra ünlü ve tanınan kişiler ile röportajlara da yer veren bir dergi özelliği taşıyordu.
1985'te Hürriyet yayın grubu tarafından yayımlanmaya başlayan bu derginin lisans hakkı İtalya'da olup 1980'lerde çıkarılan Playboy benzeri bir dergi olma özelliğini taşımaktadır.
Bu tarz dergilerin hız kazanmasıyla birlikte Türkiye'de Playboy dergisi yayımlanmaya başlıyor. Playboy'un bu Türkçe versiyonuyla birlikte artışı büyük bir ivme kazanan dergiler, 1987 yıllarında yürürlüğe giren Muzır Yasası ile bu ivmeleri büyük bir sekteye uğruyor.
Bu yasayla birlikte içinde her ne kadar Turgut Özal, Cahit Külebi, Aziz Nesin gibi isimlerle yapılan söyleşiler bulunsa da muzır olarak kabul edilen 'Playmen, Playboy, Erkekçe' gibi yayınların poşete girmesi zorunlu hale getiriliyor.
Bu yasanın ardından muzır yayınlarda bir azalma görülüyor. Ancak bu yayınların yasayla birlikte arttığını düşünen sayısı az olmasa gerek, bu konu o dönemde gazetelere manşet konusu oluyor.
Amerika'da 1965 yılında Bob Guccione tarafından kurulan bir başka erkek dergisi olan Penthouse, ülkemizde 1990'lı yıllarda ortaya çıkmış bir dergidir. Muzır neşriyat kısıtlamaları sırasında yayımlanmaya başlamış bir yayındır. Daha erotik ve pornografik özellikler barındıran bu dergi ilerleyen dönemlerde muzır neşriyat kategorisinde kabul edildiği için kısıtlamalarla karşılaşmaya devam etmiştir.
Amerika'da 1932 yılında Bob Guccione tarafından kurulan bir başka erkek dergisi olan Esquire, Büyük Buhran yılları olan 1933 yılında yayın hayatına girmiştir. Esquire dergisi ülkemize ise 1993 yılında yayımlanmaya başlamış olan erkek dergisinin editörlüğünü Emre Aköz gibi isimler üstlenmiştir.
1990'larda Türkiye'de yayımlanan ve bir pornografik erkek dergisi olan Hustler, aslında Amerika Birleşik Devletleri'nde 1974 yılında Larry Flynt'in kurduğu Larry Flynt Publications tarafından yayımlanan aylık bir pornografik dergidir. 1990'larda yayımlanan bu dergi de muzır yayınlara yapılan kısıtlamalarından payını almıştır.
Muzır yayınlara gelen kısıtlama yasası ile birlikte önüne set çekilmiş olan dergileri poşetten kurtarmak için çeşitli yöntemler denense de bu sefer de çıplaklık, cinsellik ve erotizm içeren yayınların internette yayımlanması dergilerin yayın hayatının yıllar geçtikçe azalmasına, unutulmaya yüz tutmasına neden olmuştu.