Herkesin hayatta bir idolü vardır; peşin sıra gitmek istediği, yetenek ve becerilerine saygı duyduğu. Benim için de bu kişi Leonardo Da Vinci’dir. Sadece döneminin değil, insanlık tarihinin belki de en büyük dehalarından.
Onun hakkında o kadar çok enteresan ve ilgi çeken ayrıntı var ki gelin hep bu bilgilere birlikte bakalım.
İsmi hecelere ayrıldığında her hece ateş anlamına gelir. Şöyle ki: li-on-nar-do. ‘Lion’ ateş grubunun burcu, ‘Nar’ Arapça'da ateş, ‘od' da yine Eski Türkçe’de ateş anlamındadır.
Enteresan olan ise notlarını sağdan sola ve tersten yazması. Bu da notlarını ancak aynayla okunabilir hale getirmiştir. Bu konudaki bir iddia solak olduğu için bu şekilde yazmayı tercih etmesidir.
Daha sonra şehri terk etmek durumunda kalmıştır. Bu çalışmaları ile rahimdeki bebeğin hiç bilinmeyen bilimsel çalışmalarını başlatmıştır.
Notlarında 'Sadece damarların nasıl çalıştığının işlevini anlayabilmek için, on tane ceset açmak zorunda kaldım' demiş. Yaşamı boyunca 30'u insan olmak üzere 100'ü aşkın kadavrada yaptığı anatomi çalışmaları sonucunda 779 anatomik çizim gerçekleştirmiştir.
Ayrıca Milano Düküne yazdığı ama gönderilip göndermediği kesinlik kazanmayan mektupta; savaş makinaları, saldırı ve savunma araçları, düşmanı kovalamak ya da kaçmak gerektiğinde kullanılabilecek hafifi köprüler, taşınması kolay hava topları, düşman saflarını yok edecek zırhlı araçlar ve alev püskürten aygıtlardan bahsetmiştir.
Hatta en büyük isteği uçmaktır fakat maalesef dileğini gerçekleştiremeden ölmüştür. Göğü fethetme düşüncesi onu kuşlar üzerinde araştırma yapmaya iter. Kuşların havada uçarken iki ayrı hareket çizgisi oluşturduklarını gözlemler. Uçak, paraşüt, helikopter ve kanat tasarımı hava alanında yaptığı tasarımlardan sadece bazılarıdır.
Balıklar gibi insanların da su altında yaşayabileceğine dair düşüncelerden yola çıkarak ilk denizaltı projelerini geliştirmiştir.
Çizdiği İmola kenti planı, Toscana, Emilia ve Romagna'nın fiziksel haritaları öylesine ayrıntılıdır ki; günümüz teknolojisi ile hazırlanmış görüntülere neredeyse eştir.
“Hakikaten büyük Leonardo, yaşamı boyunca birden çok açıdan çocuk kaldı; aslında tüm büyük adamların çocukluklarının bir bölümünü saklı tutabildikleri de söylenebilir. O da yetişkin olduğunda bile oynamayı sürdürdü ve bu da onun çağdaşlarına çoğu kez garip ve anlaşılmaz görünmesinin bir başka nedeniydi.”
Zihinlerdeki ilk soru işareti tablodaki şahsın kim olduğudur. Bu konuda hâlâ tartışılmakta olup, esrarengiz Mona Lisa’nın kimliği ya da edinilebilecek bir bilgi konusunda bilimsel çalışmalar devam etmektedir.
Leonardo’nun bu eserinde figürün arkasında uzanan manzaranın gittikçe soluklaşması, buğulu bir ton alması, üstadın bir buluşudur. Böylece o zamana kadar yalnızca çizgi perspektifiyle sağlanan derinlik, Leonardo’nun “sfumato” diye tanımladığı bu yeni buluşla, diğer eserlerine de daha inandırıcı bir boyut kazandırmış olup sanat camiasında bir ilke imza atmıştır.
Vitruvius, insan bedeninin sahip olduğu ideal bir orantıdan bahsetmiş ve ayrıca, sanattan anlamak için onun doğasına inilmesi gerektiğini savunarak, doğadaki uyum ile sanat eserlerinin kalıcılığı arasında ilişki kurmuştur. İnsan vücudunun ideal oranı Altın Oran’ın, Leonardo’nun birçok çalışmasında önemli bir yeri vardır. İnsan vücudu ve evren arasında anatomik bir bağ kuran Leonardo’nun yukarıdaki eskizinde, karenin “maddesel” varlığı, dairenin ise “ruhsal” varlığı sembolize ettiği, bir nevi insanoğlunun farklı iki yönünü çizimine yansıttığı gibi görüşler öne sürülmektedir.
Rönesans döneminin büyük mühendisi, tasarımcısı, anatomisti, ressamı, heykeltıraşı ve bilim insanı Leonardo da Vinci’nin tasarım dünyası İtalya ile sınırlı değildi. Yeteneklerine ve tutkularına uygun düşen bir yaratıcı etkinliğin nerede ve kim için olacağının onun açısından önemi yoktu. Onun etkinlik alanı tüm dünya, yararlı olmak istediği ise tüm insanlıktı.
Osmanlı padişahı II. Beyazıt (1447-1512), Haliç üzerinde yolcuların geçmesine ve eşya nakline mahsus bir köprü yaptırmak istiyordu. II. Beyazıt bu tasarısı için bazı uzmanların fikirlerini almıştı. Bu soruşturmanın ve köprü projesi fikrinin Leonardo’ya kadar ulaşmış olduğu, uzun yıllar sonra bulunan bir belgeden anlaşılmaktadır. Bu belge, Leonardo’nun II. Beyazıt’a yazdığı bir mektubun Topkapı Sarayı arşivinde bulunan çevirisidir. Bu mektubunda Leonardo, çarkları rüzgârla dönen bir değirmenden ve gemilerin suyunu boşaltmaya yarayan bir tulumbadan söz ettikten sonra asıl konuya geçmekte ve Galata ile İstanbul arasında kurulacak köprüden bahsetmektedir.
II. Beyazıt’ın arzusuna ve bazı girişimlere rağmen İstanbul ile Galata arasında bir köprü kurulamadı ve Istanbullular 1836 yılına kadar şehrin bu iki yakası arasında kayıkla gidip geldiler.
Yaşadığı dönemin şartlarının çok çok üstünde olan beceri ve yeteneklerine; insanlığa hediye ettiği icat ve eserlerine rağmen çalışmalarını halen yetersiz görebilecek kadar da mütevazı bir insan.