Pek çok insan zaman zaman kendisini kötü hisseder. Kişinin kendi yargıları ya da diğerlerinin yargıları nedeni ile kendisine duyduğu saygı azalabilir. Herkesin kendisini iyi hissetmeye hakkı vardır; ancak bu bir engelle başa çıkmaya çalışırken, iş ortamındaki baskıyla, önemsediğiniz biri ile bir araya gelmeniz zor olduğunda ya da birinin aşağılayıcı sözleri karşısında zor olabilir. Kendi kendinizle “ben iyi değilim”, “hiç başarılı olmayacağım” ya da “hiç kimse beni sevmiyor” gibi negatif konuşmalar yapmaya başlarsınız. Negatif konuşmaya devam ederseniz de bu ifadelere inanmaya başlarsınız. Ayrıca bu anlarda kendinize ve diğer insanlara kırıcı şeyler de yapabilirsiniz.
Aşağıdaki liste öz-saygınızı arttırmanıza, oluşturmanıza ve bununla kendinizi iyi hissetmenize yardımcı olabilir. Kendiniz hakkında iyi şeyler düşünmek ve iyi hissetmek konularında, kendinize ne gibi engeller oluşturduğunuzu fark edebilirsiniz. Bu normaldir; iyi düşünmenizi ve iyi hissetmenizi engellememelidir. Zamanla bu hisler azalacaktır.
Öz-saygınızı arttırmak için neler yapabilirsiniz?
1) Kendi kendinize konuşun Kendinize moral konuşması yapın. Kendinize kendiniz hakkında doğru ve beğenilen özelliklerinize dair güçlü ve pozitif ifadeler kurun. Kendinize güzel, zeki, akıllı vb. olduğunuzu söyleyin. Eğer kendinizi sürekli yeriyorsanız, kendinizle yaptığınız bu diyalogu hatırlayın ve negatif düşüncelerinizi pozitif düşünceler ile değiştirin. Pozitif düşüncelerinizi, sözler ve davranışlar ile pekiştirin. Bu ifadeleri kullanmanız hayatınızda değişiklikler yapmanız için sizi güçlendirecektir.
2) Kendiniz ile ilgilenin :Kendinize iyi baktığınızda, kendinizi iyi hissetmeye başlayacaksınız. Sağlıklı yemekler yiyin ve abur cuburdan uzak durun. Sağlıklı beslenirseniz daha iyi ve enerjik hissetmeye başlayacaksınız. Egzersiz yapmak kendinizi iyi hissetmenize ve enerjik olmanıza yardımcı olabilir. Egzersiz yapabileceğiniz bir zaman dilimi ayarlayın. Yürüyüş yapabilirsiniz, koşabilirsiniz, bisiklete binebilirsiniz, bir sporla ilgilenebilirsiniz veya müzik dinleyip dans edebilirsiniz. Size iyi hissettiren birini tercih edebilirsiniz. Eğer spor yapmanızı kısıtlayan bir sağlık probleminiz varsa, doktorunuzla konuşun. Doktorunuz yapabileceğiniz aktiviteler üzerine öneride bulunabilir.
3) Bir başarıdan yararlanın Geçmiş başarılarınıza bakın. Sonucunda bir şey kazandığınız, sizi zorlayan şeylerin üstesinden geldiğiniz bir anı düşünün. Kendinizle övünün ve kendinize “onun üstesinden geldiysem, bunu da başarabilirim ve bunun da üstesinden gelebilirim.” deyin. Önceki hedefinize ulaşmaya çalışırken kullandığınız güçlü yanlarınızı şimdiki hedefinizde de kullanın. Geçmiş başarınızı hatırlamak engelleri aşmanıza yardımcı olabilir.
4) Keyif aldığınız şeyleri yapın Yapmaktan keyif aldığınız şeylerin listesini yapın ve bu listedeki maddelerden seçtiklerinizi her gün uygulayın. Mesela; gitar çalmak, resim yapmak, kitap okumak, parkta yürüyüşe çıkmak gibi.
5) İnsanlarla vakit geçirin Pozitif ve size iyi davranan insanlarla vakit geçirin. Size her zaman kötü hissettiren negatif insanlardan uzak durun.
6) Yaşadığınız alanı kişiliğinizi gösteren bir yer olarak düzenleyin Apartmanda, evde, dar ya da geniş bir yerde nerede yaşıyorsanız orayı rahat ve size hitap eder şekilde düzenleyin. Eğer bu alanı biriyle paylaşıyorsanız, sadece size ait olan ve nasıl istiyorsanız öyle dekore edebileceğiniz bir alan oluşturun.
7) Küçük hedefler koyun Kendinize küçük hedefler koydukça başarınızı görebileceksiniz. Koyduğunuz bu hedefleri başardıkça, başarılı hissederken kendinize duyduğunuz güven de artabilir.
8) Aksaklıklar için hazır olun Bir hedefi başaramadıysanız, daha önce denediğiniz metottan farklı bir metotla yeniden deneyin. Önünüze çıkan bariyerler olacaktır. Bu gibi durumlar ile nasıl baş edebileceğinizi önceden düşünün.
9) Yeni bir şeyler öğrenin ya da becerilerinizi geliştirin :Yeni bir şey öğrenmek güçlenmiş hissetmenize yardımcı olabilir. Bazen yeni bilgiler ile kuşanmak iyi gelebilir. Sizin için neyin işe yarayacağını öğrenin. Kendinize kontrolü ele almayı öğretmek, size değişiklikler yapabileceğinize dair güç ve inanç verir.
10) Kendinize her gün iyi davranın Gün boyunca kendinize iyi davranmak için neler yaptığınızı yazın, mesela “bugün bir saat spor yaparak kendime iyi baktım” ya da “bugün sağlıklı yemekler yiyerek kendime iyi baktım” gibi.
11) Kendinizi diğerleri ile kıyaslamayın Kendi hayatınızı başkalarının hayatı ile kıyaslamak ve bunun sonucunda onların hayatın bir alanında sivrildiklerini bulmak sizin öz-saygınızı zedeleyebilir. Başkalarının başarılarına odaklanmak yerine dünden daha iyi olmak için çabalamalısınız.
12) Kendinizi affedin Hepimiz hata yaparız. Bu insan olmanın bir parçasıdır. Eğer hata yapmasaydık, onlardan bir şeyler öğrenemezdik. Hatalarınızı bir öğrenme fırsatı olarak görün. Kendinizi zavallı hissederek kendinize duyduğunuz saygıyı zedelemek yerine kendinizi affedip onu kuvvetlendirin.
13) Kendinizi kabul edin Kendiniz ile ilgili değiştirebileceğiniz ve değiştiremeyeceğiniz şeyler olduğunu fark etmeniz gerekir. Mutsuz olduğunuz konular hakkında uğraşın ama boyunuz, geçmiş seçimleriniz, ten renginiz gibi değiştiremeyeceğiniz şeyler var. Onları kabul etmeye ve kendinizi olduğunuz gibi sevmeye başlayın.
14) Negatif düşüncelerinizi pozitif düşüncelere dönüştürün Kendinize ne söylediğiniz önemlidir. Aklınız duyduğuna inanır. Eğer sürekli kendinizi küçümserseniz, sonunda ona inanmaya başlarsınız. Kendinize her gün ne söylediğinizin farkında olun. Bu düşünceleri bir kenara yazın ve düşüncenizi zorlayın. Mesela, kendinize “ben hiçbir şeyi asla düzgün yapmam” diyorsanız bu düşünceyi yazın ve kendinize aşağıdaki soruları sorun:
Bu gerçekten doğru mu? Bu düşüncede olmak için ne yaptım? Hiçbir şeyi asla düzgün yapmamam doğru mu?
Bir sonraki adım pozitif ifadeler düşünmek ya da düşüncelerinizi zorlamaktır. Negatif düşünceleri pozitif düşünceler ile yer değiştirin. Pozitif düşüncelerinizi birkaç defa tekrar edin ve birkaç defa bir kenara yazın. Pozitif ifadelerinizi ise görebileceğiniz bir yerlere koyun. Yukarıda bahsedilen “hiçbir şeyi asla düzgün yapmam” ifadesi yerine kendinize “pek çok şeyi doğru yaptım mesela…” ya da “ben hata yapabilir bir insanım, hata yapmak insan olmanın bir parçası” ya da “pek çok şeyi doğru yaparım” diyebilirsiniz. Olmaz, hiç, yapamam gibi olumsuz sözcüklerden kaçının. Pozitif sözcüklere ve şimdiki zamana odaklanın mesela “ben sağlıklıyım”, “iyi bir işim var” ya da “mutluyum” gibi.
Negatif düşüncelerinizi pozitif düşünceler ile değiştirmek zaman alır ve sabır ve çaba ister. Negatif düşünerek, negatif düşünme huyu geliştirmiş olabilirsiniz. Ama şimdi değişiklikler yapın ve vazgeçmeyin. Kendiniz hakkında iyi şeyler düşünmeyi hak ediyorsunuz.