Yolsuzlukla mücadelede dünyanın önde gelen sivil toplum kuruluşlarından Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International), 1995’ten bu yana her yıl yayınladığı Yolsuzluk Algı Endeksi’nin 2015 sonuçlarını kamuoyuna açıkladı.
168 ülkenin değerlendirmeye alındığı endekste Türkiye dört puan kaybederek iki sıra geriledi ve 66. sıraya düştü. Böylece 2013 yılında 53. sırada bulunan Türkiye, üst üste üçüncü yıl düşmüş oldu.
Türkiye, 2014 yılında yaşadığı dramatik düşüşle son 6 yıldaki ilerlemesini sıfırlamasının ardından, 2015'teki bu yeni düşüşle de olumsuz konumunu sürdürmüş oldu. Puanının yanı sıra ülke sıralamasında da 2 sıra düşüş yaşayan Türkiye, 2014 yılı endeksinde 64. sıradan 66. sıraya düştü.
Toplam 19 Doğu Avrupa & Orta Asya ülkesi arasında geçtiğimiz yıl tapeli skandallarla sarsılan Makedonya ile birlikte 3. sırada yer alan Türkiye, G20 ülkeleri arasında da 10. sıradan 12. sıraya geriledi.
Türkiye endekste, Libya ya da skandallarla sarsılan Brezilya gibi geçtiğimiz 4 yıl içinde dünya üzerinde en kötü performansı gösteren ülkelerin bulunduğu liste içinde de geçiyor...
Yolsuzluk algısının en az görüldüğü ülke olarak Danimarka 91 puan ile en üst sırada yer alırken, Finlandiya 90 puan ve İsveç 89 puan ile onu izliyor. Kuzey Kore ve Somali ise 8 puanla yolsuzluk algısının en yüksek olduğu ülkeler olarak belirlenmiş.
*Harita: Büyükten (kırmızı) küçüğe (sarı) ülkeler bazında yolsuzluk algısı
'Yolsuzluk skandallarının yargılanamadan kapanması ve yargılama sürecine yapılan müdahaleler ülkemizde 'cezasızlık' kültürünün yerleşik hale gelmesine ve yolsuzluk fiillerinin yargılanamayacağı algısına yol açtı.'
Ve tabii son aşamada duyarsızlık ve umursamazlığa. Yolsuzluğu önlemek için herhangi bir reform yapılmadığı gerçeğiyle bu toplumsal ilgisizlik durumunu birleştirirsek, yolsuzlukla herhangi bir şekilde mücadele edebilmenin önünde bütün olumsuz koşullar da oluşmuş oluyor.
Bunların yanı sıra Özarslan şöyle ekliyor; 'Türkiye’nin puanındaki bu düşüş ayrıca, yargı üzerinde belirgin hale gelen baskıların ve açık bir şekilde hukuka aykırı bazı uygulamaların küresel ölçekte uyandırdığı tepki olarak da yorumlanabilir'.
Bu bağlamda Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Türkiye’nin de içinde bulunduğu hızlı büyüyen ekonomilerin, yolsuzluğun artmasına neden olan bir 'cezasızlık ve dokunulmazlık kültürü' yarattığını belirtiyor.
Verilere göre Türkiye, ekonomik anlamda sıkı işbirliği ve rekabet içinde olduğu ülkelerle kıyaslandığında uluslararası standartlara göre bir düşüş daha kaydetmiş oluyor.
*Grafik: Yıllar bazında Türkiye'deki yabancı yatırımlar
Veriler yolsuzluk oranı yüksek ülkelerin 'ülke riskini' yükselttiği için, bu ülkelerde yatırım gerçekleştiren yerli veya çok uluslu şirketlerin doğrudan etkilenmesi de beraberinde gelecektir. Bu da sağlıksız bir ekonomik büyüme ve yüksek maliyette üretim yaratır; ki tüm ülke ekonomisine ve halka zarar verir.
1995 yılından bu yana açıklanan Yolsuzluk Algı endekslerine bakıldığında, Türkiye’nin sıralamada son 21 yıldır yerinde saydığını söyleyebiliriz. Bu durum, Türkiye’de kamu sektörü özelinde, yolsuzlukla mücadele ve şeffaflık sorununun bunca yılda kronikleşmiş hale geldiğini, ilerleme ve iyileşme adına yeterli adımların atılmadığını ortaya koyuyor.
168 ülkede gerçekleştirilen, 11 farklı uluslararası kurumun 12 farklı araştırmasının bulguları incelenerek hazırlanan Yolsuzluk Algı Endeksi, uzmanlar ve iş dünyasının kamu sektörüne ilişkin yolsuzluk algılarını yansıtıyor. Endeksteki metodoloji ile 0-100 değerleri arasında bir sıralama gerçekleştirilmekte olup, “0” en yüksek yolsuzluk algısı, “100” ise en düşük yolsuzluk algısına karşılık geliyor.
Dünya Ekonomik Forumu Yönetici Görüş Araştırması (World Economic Forum Executive Opinion Survey EOS), Bertelsmann Vakfı Dönüşüm Endeksi (Bertelsmann Foundation Transformation Index TI), IMD Dünya Rekabet Yıllığı (IMD World Competitiveness Yearbook), Bertelsmann Vakfı Sürdürülebilir Yönetim Göstergeleri (Bertelsmann Foundation SGI), Dünya Adalet Projesi Hukukun Üstünlüğü Araştırması (World Justice Project ROL), Politik Risk Hizmetleri Uluslararası Ülke Risk Rehberi (PRS International Country Risk Guide), Economist Intelligence Unit (Ekonomik ve Ülke Risk Çözümleri), ve Küresel Anlayış (IHS Global Insight).
Bu ülkede çalıyor ama çalışıyor diyen bi koyun kitlesi olduktan sonra, daha çok yolsuzluklar yapılır. Ve malesef işin kötü yanı Türkiye'nin yarısından çoğu koyun.
Ve bunlar malesef halkın büyük kısmının umrunda değil.
Bence burada yanlış bir bakış var. "Bu durum halk arasında yolsuzluğa karşı bir şey yapılamayacağı şeklinde olumsuz bir kanıya yol açıyor." Buna pek katılmıyorum. Bir yere gelebilmelerinin tek yolunun bu yolsuzluklardan geçtiğini bilen büyük bir kesim sözde olmasa da içten içe destekliyor yolsuzlukları. Daha geçenlerde oğlunu işe aldıran bir parti ilçe başkanı, "Eğer aldırmasaydım bana beceriksiz derlerdi" diye durumu ne de güzel özetlemiş işte.